ಸುದ್ದಿಯಲ್ಲಿ ಏಕಿದೆ? ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ಜನಸಂಖ್ಯಾ ನಿಧಿಯ (UNFPA) ವಿಶ್ವ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಸ್ಥಿತಿ – 2024 ರ ವರದಿ ಪ್ರಕಾರ ಭಾರತದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು 77 ವರ್ಷಗಳಲ್ಲಿ ದ್ವಿಗುಣಗೊಳ್ಳಲಿದೆ ಎಂದು ಅಂದಾಜಿಸಲಾಗಿದೆ.

ಮುಖ್ಯಾಂಶಗಳು

• ಅಂದಾಜು 1.44 ಶತಕೋಟಿ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯೊಂದಿಗೆ ಭಾರತವು ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಮುಂಚೂಣಿಯಲ್ಲಿದೆ, ನಂತರದ ಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ1.425 ಶತಕೋಟಿ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯೊಂದಿಗೆ ಚೀನಾ ಇದೆ.
• 2011 ರಲ್ಲಿ ನಡೆಸಿದ ಕೊನೆಯ ಜನಗಣತಿಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯು 1.21 ಶತಕೋಟಿ ಎಂದು ದಾಖಲಾಗಿದೆ.
• ವರದಿ ಪ್ರಕಾರ 24% 0-14 ವಯಸ್ಸಿನವರು, 17% 10-19 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನವರು ಮತ್ತು 26% 10-24 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನವರು, 68% 15-64 ವರ್ಷ ವಯಸ್ಸಿನವರು ಮತ್ತು 7%, 65 ಮತ್ತು ಅದಕ್ಕಿಂತ ಹೆಚ್ಚಿನ ವಯಸ್ಸಿನವರಿದ್ದಾರೆ.
• ಪುರುಷರ ಜೀವಿತಾವಧಿ 71 ವರ್ಷಗಳು ಮತ್ತು ಮಹಿಳೆಯರು 74 ವರ್ಷಗಳು.
• ಲೈಂಗಿಕ ಮತ್ತು ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ ಆರೋಗ್ಯದಲ್ಲಿ ಭಾರತದ 30 ವರ್ಷಗಳ ಪ್ರಗತಿಯು ಜಾಗತಿಕವಾಗಿ ಅತ್ಯಂತ ಅಂಚಿನಲ್ಲಿರುವ ಸಮುದಾಯಗಳನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ನಿರ್ಲಕ್ಷಿಸಿದೆ ಎಂದು ವರದಿಯು ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸಿದೆ.
• 2006-2023 ರ ನಡುವೆ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಬಾಲ್ಯವಿವಾಹದ ಶೇಕಡಾವಾರು ಶೇಕಡಾ 23 ರಷ್ಟಿದೆ.
• ಭಾರತದಲ್ಲಿ ತಾಯಂದಿರ ಮರಣಗಳು ಗಣನೀಯವಾಗಿ ಕಡಿಮೆಯಾಗಿವೆ, ಇದು ಜಾಗತಿಕ ತಾಯಂದಿರ ಸಾವಿನಲ್ಲಿ 8% ರಷ್ಟಿದೆ.
• ಸ್ಥಳೀಯ ಗುಂಪುಗಳಲ್ಲಿ ತಾಯಂದಿರ ಮರಣವು ಅಧಿಕವಾಗಿದೆ ಎಂದು ವರದಿ ಎತ್ತಿ ತೋರಿಸುತ್ತದೆ. ವಿಕಲಾಂಗ ಮಹಿಳೆಯರು ಲಿಂಗ ಆಧಾರಿತ ಹಿಂಸೆಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಗುರಿಯಾಗುತ್ತಾರೆ.

UNFPA ಕುರಿತು:

• ಇದು ಯುಎನ್ ಜನರಲ್ ಅಸೆಂಬ್ಲಿಯ ಅಂಗಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ
• ಲೈಂಗಿಕ ಮತ್ತು ಸಂತಾನೋತ್ಪತ್ತಿ ಆರೋಗ್ಯ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.
• ಸ್ಥಾಪನೆ: ಇದನ್ನು 1967 ರಲ್ಲಿ ಟ್ರಸ್ಟ್ ನಿಧಿಯಾಗಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು 1969 ರಲ್ಲಿ ಕಾರ್ಯಾಚರಣೆಯನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು.
• 1987 ರಲ್ಲಿ, ಇದನ್ನು ಅಧಿಕೃತವಾಗಿ ಯುನೈಟೆಡ್ ನೇಷನ್ಸ್ ಪಾಪ್ಯುಲೇಶನ್ ಫಂಡ್ ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಲಾಯಿತು ಆದರೆ ಜನಸಂಖ್ಯೆಯ ಚಟುವಟಿಕೆಗಳಿಗಾಗಿ ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ನಿಧಿಗಾಗಿ ‘UNFPA’ ಎಂಬ ಮೂಲ ಸಂಕ್ಷೇಪಣವನ್ನು ಉಳಿಸಿಕೊಳ್ಳಲಾಯಿತು.
• ಉದ್ದೇಶ: ಆರೋಗ್ಯ (SDG3), ಶಿಕ್ಷಣ (SDG4) ಮತ್ತು ಲಿಂಗ ಸಮಾನತೆ (SDG5) ಮೇಲೆ ಸುಸ್ಥಿರ ಅಭಿವೃದ್ಧಿ ಗುರಿಗಳನ್ನು ನಿಭಾಯಿಸಲು UNFPA ನೇರವಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.
• ಧನಸಹಾಯ: UNFPA ಸಂಪೂರ್ಣವಾಗಿ ದಾನ ನೀಡುವ ಸರ್ಕಾರಗಳು, ಅಂತರ ಸರ್ಕಾರಿ ಸಂಸ್ಥೆಗಳು, ಖಾಸಗಿ ವಲಯ ಮತ್ತು ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಸ್ವಯಂಪ್ರೇರಿತ ಕೊಡುಗೆಗಳಿಂದ ಬೆಂಬಲಿತವಾಗಿದೆ, ವಿಶ್ವಸಂಸ್ಥೆಯ ನಿಯಮಿತ ಬಜೆಟ್‌ನಿಂದ ಅಲ್ಲ.

ಪ್ರಧಾನ್ ಕಚೇರಿ: ನ್ಯೂಯಾರ್ಕ್, ಯುಎಸಎ